Iwona Krop - 1000 słów na minutę
Przykładowe ćwiczenia "Kurs szybkiego czytania"
Zapraszamy do zapoznania się z przykładowymi ćwiczeniami "Kursu szybkiego czytania" pozwalających lepiej zrozumieć techniki i zasady nauki z nimi związane.
Iwona Krop - 1000 słów na minutę
ISBN 83-88607-27-8
format 19.5-25.6 cm, 264 str.
Opis: Technika czytania jest umiejętnością szczególną - im szybciej ją perfekcyjnie opanujemy, tym prędzej świat odkryje przed nami wszystkie swoje tajemnice, albowiem, jak pisze autorka podręcznika, czytania na razie nic nie zastąpi, zmieniają się jedynie nośniki wiadomości - coraz częściej odczytujemy je z ekranu komputera, palmtopa czy telefonu komórkowego (...).
To pierwsza na rynku książka, dzięki której krok po kroku przejdziesz regularny kurs szybkiego czytania. Znajdziesz w niej pełen zestaw potrzebnych ćwiczeń i informacje o tym, co na danym etapie powinieneś już umieć. Własne postępy sprawdzisz podczas nauki dzięki testom, pozwalającym kontrolować poziom szybkości przyswajania tekstu.
Dzięki temu podręcznikowi nauczysz się czytać szybko i ze zrozumieniem, wyostrzysz spostrzegawczość, poszerzysz swoje pole widzenia, udoskonalisz pamięć, koncentrację uwagi i zdobędziesz wiele innych cennych umiejętności. Część ćwiczeń tu zawartych okaże się pomocna także dzieciom, które stawiają pierwsze kroki w nauce czytania.
Prędkość czytania
Każdy ma subiektywne odczucia, co do swego tempa czytania. Jednym wydaje się, że czytają szybko, innym, że robią to bardzo wolno i nieefektywnie. Dorosły człowiek czyta średnio 200-250 słów na minutę, o szybkim czytaniu mówimy wtedy, gdy prędkość przekracza 500 słów na minutę. Moi absolwenci potrafią czytać po kilka tysięcy, najlepszy 9800 słów na minutę, przy współczynniku zrozumienia 90%.
Prędkość czytania można sobie policzyć. Jej jednostką są słowa na minutę. Jak policzyć prędkość czytania na dowolnym tekście, gdy nie wiemy z ilu słów jest zbudowany?
Zaczynamy od zaznaczenia ołówkiem początku i końca fragmentu, który posłuży nam jako test czytania. Następnie czytamy, mierzymy czas z dokładnością do jednej sekundy, jaki zajęło nam przeczytanie owego fragmentu.
Teraz przed nami już tylko matematyka.
- W trzech równych linijkach tekstu (od lewego do prawego marginesu, bez wcięć na akapity lub dialogi) zliczamy wszystkie wyrazy, spójniki, zaimki- również traktujemy jako wyrazy. Następnie uzyskaną liczbę dzielimy na trzy- dzięki temu otrzymujemy średnią ilość słów w jednej linijce.
- Zliczamy wszystkie przeczytane pełne linijki tekstu. Musimy tu zastosować zabieg łączenia wersów, to znaczy składamy ze sobą krótsze linijki- te z wcięciami.
- Mnożymy liczbę przeczytanych pełnych linijek przez średnią ilość słów w jednej linijce. Otrzymujemy w ten sposób przybliżoną ilość słów, z których zbudowany jest tekst.
- Ilość słów w tekście dzielimy na czas czytania, zamieniony na sekundy, a następnie wymnażamy przez sześćdziesiąt, aby wynik podany był w słowach na minutę. Ten wynik jest prędkością czytania jaka została uzyskana w tym konkretnym tekście.
Ogólnie wiadomo, że różne teksty czytamy z różną prędkością, zależy to od:
- rodzaju tekstu
- tematyki
- rozmiaru i kroju czcionki, im mniejsza i bardziej udziwniona - tym wolniej
- samopoczucia psychicznego i fizycznego
- zmęczenia całego organizmu i tylko narządu wzroku
- pory dnia i nocy
- itd.
Możemy również robić sobie testy prędkości czytania na tekstach z komputera, wtedy znamy dokładną ilość słów w tekście- znajdujemy ją we właściwościach tekstu w statystyce. A następnie postępujemy jak podano w punkcie 4.
Istnieją także specjalne testy sprawdzające prędkość i zrozumienie.
Jeden z nich znajduje się poniżej, radzę go sobie najpierw wydrukować, a następnie zgodnie z podaną instrukcją przystąpić do sprawdzania prędkości czytania i wskaźnika zrozumienia.
Przykład ćwiczenia - prędkość czytania (proszę zabrać PDF ze strony)
Wskaźnik
Czytając dowolny tekst należy wskazywać go wskaźnikiem (np. długopisem, palcem). Pozwala to lepiej skupiać się na czytanym tekście.
Czytając tekst poruszaj wskaźnikiem trochę szybciej. Co dzień zwiększaj prędkość ruchu wskaźnika choć odrobinę. Mózg i oczy są narządami, które przyzwyczajają się do większych prędkości. Traktuj to jak sport. Co dzień trochę szybciej...
Pole widzenia
Małe pole widzenia uważa się za przeszkodę w szybkim czytaniu.
POLE WIDZENIA - to liczba liter, znaków, które widzimy i odczytujemy za pomocą jednego spojrzenia na tekst. Zazwyczaj to jedno lub dwa słowa. Dzięki treningowi możesz zwiększyć widziany fragment tekstu do kilku a nawet kilkunastu słów i zauważać kilka wersów naraz.
Ruch oczu podczas czytania nie ma charakteru ciągłego, oczy poruszają się skokowo. Czytanie- rozumienie widzianego tekstu, następuje tylko w czasie zatrzymań. Jeśli podczas zatrzymania widzimy tylko kilka znaków, oczy muszą częściej zatrzymywać się w linijce niż wtedy, gdy jednym spojrzeniem obejmujemy kilkanaście bądź kilkadziesiąt liter. Im więcej zatrzymań w wersie, tym wolniejsze tempo czytania.
Co zrobić, by czytać szybciej?
- Zmniejszyć liczbę zatrzymań oka w linijce tekstu, poprzez zwiększenie liczby spostrzeganych słów w czasie jednego zatrzymania.
- Skrócić czas trwania każdego zatrzymania.
Kwadratowe tablice
Dzięki nim poszerzysz pole widzenia nie tylko na boki ale również powiększy się wysokość twojego pola widzenie, łatwiej ci będzie obejmować jednym spojrzeniem po kilka wersów.
Przed tobą kwadraty, mają różne rozmiary, oczywiście najprostsze są te o boku długości 3 i pojedynczymi znakami wewnątrz. Kolejno są coraz trudniejsze, kwadraty o wymiarach 4 na 4 i 5 na 5 z podwójnymi znakami.
Poprawnie wykonanie tego ćwiczenia polega na tym, że patrzysz w środek pierwszego dużego kwadratu i starasz się dostrzec i uporządkować umieszczone w nim liczby. Chodzi o to, aby zauważyć gdzie leżą kolejne liczby, możesz pokazywać je wskaźnikiem, wzrok cały czas skupiasz na środkowym kwadraciku. Podczas wykonywania ćwiczenia wystarczy dostrzec położenie szukanego znaku, nie trzeba zapamiętywać tej informacji. Porządkujemy liczby od najmniejszej do największej, możemy odwrócić kolejność.
Początkowo dobrze jest wykonywać to ćwiczenie w parach - jedna z osób ćwiczy, druga kontroluje pracę oczu- sprawdza, czy stoją w miejscu, czy też poruszają się, nie powinny nawet drgnąć (na początku będzie to trudne, ale wkrótce przyzwyczaisz się)-umożliwi to opanowanie techniki wykonania ćwiczenia.
Mierzymy czas porządkowania kwadratów. W miarę postępów przechodzimy do coraz trudniejszych ćwiczeń. W kwadratach 4x4 patrzymy na przecięcie środkowych linii tabeli, można je zaznaczyć kolorem.
W wypadku bardziej zaawansowanych ćwiczeń z tablicami możliwe jest ułatwienie sobie zadania - dopuszczalny jest ruch oczu wzdłuż środkowej kolumny lub linii - ruchy oczu na boki są niepożądane.
Czytanie za pomocą grupowania
O szybkości czytania decyduje ekonomiczne wykorzystanie pól widzenia. Podczas czytania tradycyjnego pola widzenia z znacznym stopniu nakładają się na siebie, kilka razy oglądamy ten sam tekst, ponieważ nie wykorzystujemy maksymalnie swojego pola widzenia, zwłaszcza widzenia peryferyjnego. W szybkim czytaniu pola widzenia powinny zazębiać się jedynie na końcach.
Czytanie za pomocą grupowania jest możliwe wtedy gdy jednym spojrzeniem obejmujesz już więcej niż jeden wyraz- polega na postrzeganiu całych grup wyrazów (najpierw tylko w poziomie potem także i w pionie) za pomocą jednej fiksacji.
Ćwiczenie wykonujemy ze wskaźnikiem. Początkowo rytm czytania, przenoszenia wzroku, dyktuje układ druku- wskazujemy raz jedną grupę wyrazów, raz drugą, starając się objąć jednym spojrzeniem wszystkie wyrazy, staramy się ustawić wskaźnik na kropce pod linijką i nad nią skupić wzrok- w tym miejscu powinien zatrzymać się wskaźnik. Później, gdy zmienia się sposób zapisu, staramy się utrzymać ilość wskazań w wersie. Wskaźnik za każdym razem umieszczamy w środku wskazywanej grupy.
Tempo wskazywania dostosowujemy do swoich możliwości, ale pamiętamy o konieczności przyspieszania zawsze, gdy jest to możliwe. Liczba fiksacji- zatrzymań na jeden wers tekstu jest zależna od szerokości pola widzenia i stopnia opanowania fonetyzacji - im więcej znaków obejmujemy jednym spojrzeniem, tym szybciej wskazujemy, ponieważ potrzebujemy mniejszej liczby fiksacji, by zobaczyć jeden wers. W miarę postępów możemy przejść do wskazywania co drugi, trzeci wers. Grupowanie ma jeszcze tę zaletę, że pomaga w koncentracji i wyłączeniu się, dzięki narzuceniu jednego rytmu, który skupia uwagę czytającego.
Przykład ćwiczenia - czytanie za pomocą grupowania
Ćwiczenia - regresja
Czytając staraj się nie wracać do już przeczytanych słów. Często czytasz wolniej, bo czytasz te same słowa lub zdania po kilka razy. Jest to kolejny błąd spowalniający czytanie. Wsteczne ruchy oczu podczas czytania nazywane są regresjami.
Świadome regresje często są wynikiem roztargnienia i niedostatecznej koncentracji na tekście. Najczęściej pojawiają się wtedy, gdy podczas czytania twoje myśli błądzą, myślisz o czym innym i nie pamiętasz treści przeczytanego fragmentu.
Możesz nauczyć się przezwyciężać regresje.
Pomocny okaże się wskaźnik.
Powinieneś zatem pokazywać sobie tekst na który patrzysz, wskazywać, tak jak robiłeś to na początku nauki czytania- w zerówce. Używanie palca lub innego wskaźnika - ołówka, długopisu, patyczka pozwala uporządkować pracę oczu, narzuca sposób i tempo czytania. Wskazując czytane partie tekstu, oszczędzasz czas, unikasz bezładnego błądzenia po stronie, a Twoje oczy mniej się męczą, ich ruchy są bardziej płynne i spokojniejsze.
Wskaźnikiem podkreślasz czytany tekst, najpierw wskazując słowo po słowie, grupę wyrazów po grupie wyrazów, linijka po linijce.
Ćwiczenia - pamięć i pojemność uwagi
Wzrost tempa czytania musi pociągać za sobą powiększanie pamięci, ponieważ pamięć i czytanie są ze sobą połączone - im szybciej czytasz, tym więcej musisz zapamiętać w ciągu tego samego czasu. Mózg jest podobny do komputera - jeżeli wymienisz mu procesor na szybszy, ale nie powiększysz pamięci operacyjnej - komputer nie będzie w stanie pracować. Z twoim komputerem, czyli mózgiem może stać się podobnie.
Kwadratowe tablice posłużą ci także do powiększania pamięci, pojemności uwagi podczas czytania.
Ćwiczenie z kwadratowymi tablicami służy także do powiększania pojemności pamięci krótkiego okresu, czyli tego rodzaju pamięci, z którego korzystamy wtedy, kiedy zdobywamy nowe informacje. Systematyczne wykonywanie tych ćwiczeń umożliwia zachowanie lub zwiększenie poziomu rozumienia tekstu wraz ze wzrostem prędkości czytania. Zaniedbanie może doprowadzić do tego, że szybsze czytanie będzie „inteligentnym oglądaniem tekstu”, które daje jedynie ogólne wrażenie o tekście.
Do tej wersji ćwiczenia potrzebne ci będą szablony.
Wykonanie szablonu - zaczynamy od wycięcia trzech okienek odpowiadających trzem kratkom w jednym z kwadratów. Okienka szablonu nie mogą stykać się ze sobą bokami. Zetknięcie rogami jest dopuszczalne, choć nieco ułatwia zadanie. Kontury okienek należy zaznaczyć dowolnym kolorem.
Ćwiczenie wykonuje się w parach - jedna z osób ustawia szablon na dowolnej tablicy, dbając by partner nie dostrzegł znaków, które pojawiły się w okienkach. Następnie szybkim ruchem odsłania na chwilę (czas krótszy niż 0,5 sekundy) liczby i ponownie je zasłania. Zadaniem drugiej osoby jest zapamiętanie znaków i ich rozmieszczenia a później zapisanie tego na kartce. Na koniec wspólnie dobrze jest sprawdzić poprawność.
Wykonywanie ćwiczenia zaczynamy od trzech okienek i jednego znaku w okienku, potem dwa znaki. Jeżeli zapamiętujesz informacje dwuznakowe z trzech okienek, wycinasz w szablonie kolejny otwór. Pamiętaj o dokładności wykonania ćwiczenia i o skracaniu czasu pokazywania znaków - w miarę postępów powinieneś zapamiętywać coraz więcej znaków w tym samym lub coraz krótszym czasie. Niedopuszczalne jest wydłużanie czasu fiksacji w celu łatwiejszego zapamiętywania liczb lub powtórne spoglądanie na liczby - trzeba zmuszać mózg do wysiłku, jakim jest zapamiętywanie znaków widzianych przez ułamek sekundy. Jest to istotne również po to, by w czasie szybkiego przebiegania nad linijkami tekstu oczy rozpoznawały litery w ułamku sekundy, a mózg zapamiętywał gromadzone informacje. A dokładnie, żebyś miał poczucie świadomego ich zapamiętywania i rozumienia tego, na co patrzą twoje oczy.
Fonetyzacja
Fonetyzacja - to mówienie czytanego tekstu. Od podstawówki uczono nas czytać na głos. Teraz mamy zły nawyk mówienia czytanego tekstu w myślach. Instnieje dużo sposobów oduczenia się tego nawyku, lecz postarajmy się skupić na jednym (tym najlepszym ;p).
Zacznij od ćwiczenia sprawdzającego, czy powtarzasz w myślach czytany tekst (przeczytaj ten fragment po cichu, zwracając uwagę, czy powtarzasz w myślach tekst czy nie - może zdarzyć się, że nie fonetyzujesz).
Dlaczego nie możesz szybko czytać, jeżeli w myślach powtarzasz tekst? Otóż możesz zobaczyć wiele słów jednocześnie, ale nie możesz wypowiedzieć więcej niż jednego w tym samym momencie. Oko jest szybsze i pojemniejsze niż ucho.
We wstępie znajdziesz informacje o tym czym jest fonetyzacja i skąd się wzięła, teraz dowiesz się jak co możesz robić aby nauczyć się czytania bez powtarzania widzianego tekstu.
Na cały trening składają się dwa ćwiczenia - stukanie i śpiewanie.
Pierwsze z nich – śpiewanie, zakłócenie mowy i słuchu tłumiące artykulację - polega na wskazywaniu tekstu w jak najszybszym tempie. W tym czasie, gdy oczy rejestrują tekst, oglądają dokładnie rozpoznając każde słowo, w myślach zaś śpiewany dowolną piosenkę, recytujemy wiersz lub liczymy. Ważne jest to, by mózg nie miał możliwości wypowiadania widzianych słów, a będzie to możliwe, jeżeli zajmiemy go wypowiadaniem innych. Rodzaj tekstu nie ma większego znaczenia musi jednak być logiczny i nie powtarzany automatycznie. Jeśli śpiewamy, to różne piosenki, jeśli liczymy to zaczynamy od dużej liczby i kontynuujemy. Pamiętamy by wskazywać tekst jak najszybciej jesteśmy w stanie go oglądać. Ma to znaczenie dla przyzwyczajania mózgu do szybkosci, wypracowywania poprawnych nawyków. Wolne tempo uniemożliwia również mimowolne fonetyzowanie.
Drugie ćwiczenie, czyli stukanie- tłumienie artykulacji metoda centralnych zakłóceń mowy, angażuje korę ruchową w lewej półkuli, utrudnia przepływ informacji po dotychczasowych kanałach i zmusza do powstania nowych, które umożliwią rozumienie bez konieczności powtarzania tekstu. Ćwiczenie polega na wystukiwaniu prawą ręką (bo ośrodek mowy i słuchu wykorzystywany podczas czytania znajduje się w lewej półkuli mózgowej, a ciało z mózgiem połączone jest na krzyż) odpowiednio dobranego rytmu (dość trudnego do zautomatyzowania) i wskazywaniu lewą ręką tekstu. Cały czas pamiętamy, by wskazywanie było możliwie szybkie i dokładne. Rytm czytania został opracowany przez psychologów zajmujących się techniką szybkiego czytania bez fonetyzowania. Rytm ten można zapisać za pomocą symboli- alfabetu Mors’a jako ( . . . . _ _ ) , czyli dwa krótkie uderzenia, przerwa, dwa krótkie uderzenia, przerwa, długie, przerwa, długie, przerwa i do nowa.
Na początku treningu poprawne wykonanie ćwiczeń, zwłaszcza stukania, może być trudne. W pierwszym tygodniu wykonywania tego ćwiczenia, dowodem poprawności jego wykonania jest niemal zerowe poczucie rozumienia tekstu. Potem, w miarę upływu ćwiczeń powoli powinno pojawiać się poczucie rozumienia tekstu od zapamiętywania pojedynczych slów, przez fragmenty zdań aż do pełnego i świadomego rozumienia tekstu. Podstawowym warunkiem osiągnięcia sukcesu jest systematyczne wykonywanie ćwiczeń - dzień po dniu. Każde z ćwiczeń trzeba bezwzględnie wykonywać codziennie przez 15 minut.
Musisz być również świadomy, że jest to ćwiczenie a nie sposób na czytanie tekstów.
Kolejne etapy treningu wymagają dostosowywania zwiększającego się dzięki ćwiczeniom pola widzenia do sposobu wskazywania - powinno być coraz szybsze. Zwracaj uwagę na szybkość, ponieważ od tego zależą twoje rezultaty treningu. Jeśli od początku szybciej wskazujesz, osiągniesz wyższe rezultaty.
Pierwszy tydzień pracy z tymi ćwiczeniami poświęć na bardzo dobre techniczne wykonywanie tego ćwiczenia, w przypadku stukania staraj się skoordynować ruch obu rąk, w przypadku śpiewania, pamiętaj o śpiewaniu przez całe 15 minut.
Ćwiczenia te, by były jak najbardziej efektywne należy wykonywać jedno po drugim. Już dziś zarezerwuj sobie na nie codziennie 30 minut. Po wykonaniu każdego staraj się zastanowić nad tym, ile zrozumiałeś. Wynotowuj zapamiętane słowa.
Początkowo wybieraj pozycje nieciekawe dla siebie, dotyczące nieznanej tematyki. Ułatwi ci to poprawne wykonanie ćwiczenia. Przy bardzo interesujących tekstach możesz chcieć od razu poznać treść a poprawnie wykonywane ćwiczenie, nie umożliwi ci jeszcze tego w pierwszym tygodniu zwalczania fonetyzacji. Z biegiem czasu i zaawansowania w treningu należy będziesz zmieniać rodzaj lektur na bardziej interesujące, ich treść będzie cię motywować do zwiększania ilości zapamiętywanych informacji. Ale to dopiero w kolejnym tygodniu.
Wykonaj oba ćwiczenia - 15 minut „śpiewania” i 15 minut „wystukiwania”.
Ćwiczenia - mechanizm antycypacji
Antycypacja – to zdolność przewidywania.
Umiejętność przewidywania, uzupełniania dzięki skojarzeniom, odgrywa ogromną rolę podczas szybkiego czytania. Zdolność antycypacji ułatwia i przyspiesza proces rozumienia poszczególnych słów oraz całego tekstu. Wytrawny czytelnik na podstawie kilku liter potrafi odgadnąć całe słowo, na podstawie kilku słów – całe zdanie. Nie musi widzieć całych liter, by rozpoznać słowa, wystarczą górne fragmenty znaków.
Jeśli po raz kolejny widzisz to samo słowo, czytasz je szybciej, ponieważ rozpoznajesz je po szczegółach graficznych – charakterystycznym kształcie. Znanych słów nie czytasz litera po literze, widzisz całe słowo i kojarzysz je ze znaczeniem. Im większy masz zasób słów, tym szybciej czytasz każdy następny tekst.
Posiadasz już pewien zasób doświadczeń, z którego korzystasz nieświadomie, wiesz w jakie związki frazeologiczne łączą się słowa, jesteś w stanie przewidzieć co po czym ma prawo wystąpić.
Zdolność antycypacji podczas czytania jest umiejętnością nabywaną w trakcie treningu. Przed tobą zestaw ćwiczeń pomocny w treningu uaktywniania mechanizmu antycypacji. Staraj się wykonywać podobne ćwiczenia jak najczęściej, przekonasz się wówczas, że nawet jeśli czegoś nie dopatrzyłeś, nie zauważyłeś, pominąłeś to i tak doskonale rozumiesz czytany tekst. Żeby jednak uwierzyć w to co pisze, trzeba samemu spróbować, przekonać się na własnej skó...